HORLAMA

Horlama ve Uyku Apnesi Sendromu: Ağız ve burun arkasındaki hava yolunda darlık olduğunda, hava geçişi sırasında çevresindeki yumuşak dokular titreşerek horlama denilen gürültülü bir sese neden olur. Daralma arttıkça horlamanın şiddeti de artar.

Eğer horlama uykuda bölünmeye yol açmıyorsa genellikle zararsızdır ve basit horlama olarak adlandırılır. Ancak ertesi gün yorgunluk ve halsizliğe yol açabilmektedir. Özellikle sırt üstü yatış pozisyonunda ortaya çıkar. Basit horlama genellikle sosyal yaşamı olumsuz etkiler.

Ancak horlamayla birlikte solunum kesilmeleri varsa buna uyku apnesi denir bu ciddi sağlık problemlerinin habercisi olabilir. Bu durumda kişinin uyku laboratuvarına başvurması ve horlamanın boyutu ile sağlık durumunun belirlenmesi gerekir. Yüz kişiden yaklaşık beşinde şiddetli horlama ile birlikte uykuda solunum durmasının, dolayısıyla obstrüktif uyku apne sendromu adı verilen hastalığın var olduğu öngörülmektedir.

HORLAMANIN NEDENLERİ

• Fazla kilolu olmak

• Yatış pozisyonu

• Alkol

• Sinüzit

• Tıkalı burun

• Burun eğriliği (septum deviasyonu) gibi anatomik bozukluklar

• Dil ve boğaz kaslarının zayıflığı dil kökünün geniş olması,üst damağın yüksek olması

• Bademcik, geniz eti

• Uzun yumuşak damak ve / veya küçük dil

• Alerjik rinit

HORLAMA TEDAVİSİ

Uykuda solunum düzensizliklerine neden olmuyorsa, kişinin alacağı basit önlemlerle hafifletilebilir ya da tümüyle düzeltilebilir. Bunlar arasında; kilo vermek, yana doğru yatarak uyumak, alkolden uzak durmak, düzenli egzersiz yapmak, uykudan en az 3 saat önce ağır yemekten kaçınmak, yatağın baş tarafı daha yukarıda olacak şekilde ayarlamak sayılabilir.

Horlama alerji, geniz eti, enfeksiyon gibi nedenlerden kaynaklanıyorsa altta yatan hastalıkların tedavisi gerçekleştirilir. Septum deviasyonu gibi anatomik bozukluklarda gerekli cerrahi uygulanır.

Horlamayla birlikte uykuda nefes kesilmesi varsa hava geçiş alanını genişletmek ya da daraltan unsurları küçültmek için cerrahi gerekebilir. Cerrahi seçenekler arasında en çok uygulanan yöntem UPPP’dir (Uvulo-Palato-Farengo-Plasti). Küçük dil, yumuşak damak gibi üst solunum yolundaki yumuşak dokuların fazlalıklarını azaltmak ve dokuları gerginleştirmek için yapılır. Yine dili askıya alma, dil köküne radyofrekans uygulamaları, çene ameliyatları gibi farklı gibi yöntemler de giderek yaygınlaşmaktadır. İleri derecedeki apnenin eşlik ettiği ancak cerrahiyi uygulanamayan hastalardaki tıkanıklıklarda devamlı pozitif hava yolu basıncı (CPAP) cihazı iyi bir tedavi seçeneğidir.

UYKU APNESİ

Uyku apnesi, uykudayken nefesin 10 saniye ve daha uzun süreyle kesilmesidir. Bu durum, şiddetli horlama, nefesin kesilmesi şeklinde birbirini takip eder. Uyku sırasında nefes kesilmelerinin sayısı saatte beşten fazlaysa tıkayıcı tipte uyku apnesi sendromu söz konusudur. Uykudaki solunum duraklamaları sonucunda kandaki oksijen miktarı azalır ve karbondioksit miktarı artar. Uyku apnesi ölüme kadar varabilen çok ciddi sonuçlara yol açabilmektedir.

UYKU APNESİNİN NEDENLERİ

Tıkanma, üst solunum yolu boyunca burundan epiglot’a kadar herhangi bir yerde olabilir üst solunum yolundaki fazla dokuların solunum yolunu tıkamasıyla oluşur.Cerrahi ile düzeltilebilecek üst solunum yolu lezyonları aşağıda sınıflandırılmıştır.

• Septum deviasyonu, konka hipertrofisi, polip, tümör, kist

• Obezite

• Bademcik

• Uyku ilaçları, antihistaminikler

• Alkol

• Nazofarenkste kis, stenoz,

• Yumuşak damak gevşekliği,küçük dil uzunluğu

• Kraniofasial anomaliler,çenenin yapısal bozuklukları

• Nöromüsküler nedenler

• Laringofarengeal reflü olarak sayılabilir.

UYKU APNESİNİN BELİRTİLERİ

• Uykuda nefesin kesilmesi

• Gün içinde uyuklama

• Sabah yorgunluğu

• Dikkat dağınıklığı, konsantrasyon bozukluğu,cinsel isteksizlik

• Kalp sorunları ve hipertansiyon

• Hafıza problemleri

• Gürültülü horlama

• Başka bir kişi tarafından gözlemlenen uyku kesilmesi, ani uyanışlar, uyku sırasında sık sık kıpırdanmak, dönmek Baş ağrısı

• Uykuda terleme ve göğüs ağrısı

• Ağız kuruluğu ve boğaz ağrısı ile uyanma

• Uyurken boğuluyor gibi olmak, nefes nefese kalmak

UYKU APNESİNİN TEŞHİSİ

Uyku apnesinde kesin teşhis uyku laboratuvarlarında (Polisomnografi Laboratuvarı) "poligrafik tetkik" adı verilen incelemelerin yapılmasıyla konulur.

Ayrıca Uyku Endoskopisi yöntemi ile hava yolu tıkanıklığın yeri ve derecesi belirlenir. Yöntemde hasta uyutulur, beynin uyku düzeyini takip eden bir monitör eşliğinde (BIS – Bispectral Index), burun deliklerinden endoskop ile girilir. 10 – 20 dakika arası sürer. Uyku endoskopisi sonuçları polisomnografi sonuçları ve diğer tetkiklerin sonuçları birlikte değerlendirilerek sağlıklı bir şekilde tanı konur.

ÇOCUKLARDAKİ BELİRTİLER

Gün içinde uykulu olma hali çocuklarda pek gözlenmez. Horlama mevcuttur. Ağızdan nefes alma,sık hastalanma, sık sık uyanma, terleme, yatak ıslatma, derslerde başarısızlık yine çocuklardaki belirtiler arasındadır.

UYKU APNESİNİN TEDAVİSİ
Uyku apnesinde kesin teşhis uyku laboratuvarlarında "polisomnografik tetkik" adı verilen incelemelerin yapılmasıyla konulur. Apneye yol açan sebep geniz eti, bademcik gibi bir hastalıksa operasyonla giderilir. Rinit, enfeksiyon gibi nedenlere bağlıysa bu hastalıklar tedavi edilir.

Uyku apnesi tespit edilen hastalarda hava geçiş alanını genişletmek ya da daraltan unsurları küçültmek için cerrahi önemli bir tedavi seçeneğidir. Cerrahi seçenekler arasında en çok uygulanan yöntem UPPP’dir (Uvulo-Palato-Farengo-Plasti). Küçük dil, yumuşak damak gibi üst solunum yolundaki yumuşak dokuların fazlalıklarını azaltmak ve dokuları gerginleştirmek için yapılır.Bir diğer yöntem anterior palatoplasti ve lateral farıngoplasti sayılabilir. Yine dili askıya alma, dil köküne radyofrekans uygulamaları, çene ameliyatları gibi farklı gibi yöntemler de giderek yaygınlaşmaktadır. İleri derecedeki apnenin eşlik ettiği ancak cerrahiyi uygulanamayan hastalardaki tıkanıklıklarda devamlı pozitif hava yolu basıncı (CPAP) cihazı iyi bir tedavi seçeneğidir.

Hastanın yaşam tarzını değiştirmesi, egzersiz yapması, kilo vermesi bütün bu tedavilerin yanında mutlaka uyulması gereken kurallardır.